Mükemmel Merdiven Basamağı Nasıl Olur? 25 cm Genişlik ve 17 cm Yükseklik Kuralının Sırları

Bir yapı inşa ederken ya da evinizi yenilerken üzerinde en az düşünülen ama en çok kullanılan detaylardan biri merdiven basamaklarıdır. Merdivenlerin sadece iki katı birbirine bağlayan bir araç olduğunu düşünmek büyük bir yanılgıdır. Aslında merdivenler, binanın konforunu, güvenliğini ve hatta estetiğini doğrudan etkileyen kritik mimari unsurlardır.

Peki, iyi ve kullanışlı bir merdivenin basamağı kaç cm olmalıdır? Mimarlık ve inşaat standartları bu konuda net konuşur: Basamak genişliği (basış) en az 25 cm, rıht yüksekliği (iki basamak arası mesafe) ise en fazla 17 cm olmalıdır.

Bu yazımızda, merdiven tasarımının altın kuralı olan bu ölçülerin neden bu kadar önemli olduğunu açıklayacak, bu standartlara uymayan merdivenlerin yol açabileceği sorunları ele alacak ve projeniz için en ergonomik ve güvenli merdiveni nasıl tasarlayacağınızı adım adım anlatacağız.

Basamak Genişliği: Neden En Az 25 cm?

Basamak genişliği (b), yani ayağınızı üzerine bastığınız yatay alan, merdivenin konforunu ve güvenliğini belirleyen birincil faktördür. Bu ölçü, ayağınızın tam olarak basabilmesi ve adım atma ritminizin bozulmaması için kritik öneme sahiptir.

Güvenliğin Temel Taşı: 25 cm ve Üzeri

Bir yetişkinin ortalama ayak boyu ve ayakkabı ölçüsü göz önüne alındığında, merdivenden inerken ayağın kayma riskini en aza indirmek için yeterli yüzey alanına ihtiyaç vardır.

• Ayak Desteği: 25 cm'den daha dar basamaklar, ayağın sadece bir kısmının desteklenmesine neden olur. Özellikle inerken, ayağın topuk kısmı boşlukta kalabilir, bu da denge kaybına ve düşmeye yol açar.

• Adım Konforu: 25 cm'lik genişlik, kullanıcının doğal yürüme ritmini merdivene taşıyabilmesini sağlar. Basamak genişliği 25 cm'den az olduğunda, kişi adımlarını kısaltmak zorunda kalır ve bu durum merdiven çıkmayı veya inmeyi çok daha yorucu ve zahmetli hale getirir.

• Yasal Zorunluluk: Ülkemizdeki genel yapı standartları ve yönetmelikleri, konutlar dahil olmak üzere pek çok yapıda basamak genişliğinin minimum 27 cm olmasını şart koşsa da, pratik ve kabul edilebilir minimum sınır genellikle 25 cm olarak görülür (özellikle yardımcı merdivenler, çatı katı gibi alanlarda). Ana merdivenlerde 27 cm'nin altına düşmek yasal sorunlara yol açabilir. İdeal genişlik 27-32 cm aralığıdır.

Rıht Yüksekliği: Neden En Fazla 17 cm?

Rıht yüksekliği (h), yani dikey basamak yüksekliği, merdiven tırmanışının ne kadar yorucu olacağını belirler. Rıht ne kadar yüksek olursa, her adımda o kadar fazla enerji harcanır